Wyższe mandaty – czy przyniosły efekty na drodze?

Młodość ma swoje zalety – także w kontekście prowadzenia pojazdów. Szybszy refleks, krótszy czas reakcji, często lepsze widzenie (szczególnie po zmroku) – to główne atuty młodych kierowców. Co zatem wpływa na złe statystyki wypadków w tej grupie wiekowej? Przede wszystkim brawura i większa skłonność do podejmowania ryzykownych zachowań na drodze, mniejsze umiejętności i doświadczenie, gorsze przewidywanie skutków podjętych działań.

Oczywiście przepisy zaostrzające kary za szybką jazdę dotyczą wszystkich kierowców, ale jak pokazują dotychczasowe statystyki policyjne, to właśnie osoby znajdujące się w przedziale wiekowym 18-24 lata (grupa zaliczana do stwarzających największe zagrożenie na drogach) zaczęły jeździć ostrożniej. W 2022 r. kierowcy w najmłodszej grupie wiekowej byli bowiem sprawcami 3 059 wypadków (15,8% wypadków powstałych z winy kierujących), w których zginęło 281 osób, a 3 910 zostało rannych. Liczby są niższe od danych z 2021 roku: mniej wypadków o 594 (-16,3%), mniej osób zabitych o 101 (-26,4%) i rannych o 720 (-15,6%).

Kategoria wiekowa 18-24 lata od lat nie najlepiej wypada w statystykach (najwyższy wskaźnik wypadków na 10 tys. populacji). Trzy najczęstsze przyczyny wypadków śmiertelnych to: jazda z nadmierną prędkością, nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu i nieprawidłowe wyprzedzanie. Co roku jedne z głośniejszych tragedii na drogach to te z udziałem młodych kierujących – często na miejscu zdarzenia ginie kilka osób. W 2022 r. najwięcej wypadków miało miejsce w czerwcu (11% ogółu), w lipcu (10,1%) i w sierpniu (10,3%), czyli w czasie końca szkoły i letnich wakacji. Najwięcej osób zginęło w sierpniu, gdy młodzi mają więcej czasu na przejażdżki i powroty do domu ze znajomymi (największy wskaźnik osób zabitych jest w porze nocnej, poza obszarem zabudowanym).

Trudno mówić o tym, że zaostrzenie kar za drogowe przewinienia przyniosło piorunujący efekt, szczególnie że w statystykach policji za ostatnie lata liczby wypadków oraz osób zabitych i rannych spadają z roku na rok. Spadki są jednak niewielkie. Dlatego na podstawie podanych danych możemy wnioskować, że choć efektu mrożącego brak, to przynajmniej część młodych kierowców jeździ mniej ryzykownie. W 2022 roku zbyt szybka jazda doprowadziła do ok. 35% wypadków w tym przedziale wiekowym, a dwa lata wcześniej ten odsetek wynosił ok. 41%. Spadła też liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach spowodowanych przez młodych kierowców.

Zmiana na lepsze jest wynikiem – przynajmniej w części przypadków – nowego taryfikatora mandatów. Niektórzy z kierowców dostali już wysokie mandaty za wykroczenia drogowe – za samo przekroczenie prędkości można otrzymać nawet ponad 2,5 tys. zł. Nie jest to mały wydatek dla młodych osób, które jeszcze się uczą lub dopiero wkroczyły na rynek pracy. Dla porównania: średni mandat dla kierowców w ubiegłym roku wynosił 326 zł, a rok wcześniej było to 143 zł.

Czy nowe przepisy będą mieć też odzwierciedlenie w statystykach za 2023 rok? Tego na razie nie wiemy. Z pewnością problem brawurowej jazdy w najmłodszej grupie wiekowej nie zniknie szybko. Kary są ważne, ale równie ważna w procesie poprawy bezpieczeństwa na drogach jest edukacja i zmiany w systemie szkoleń na kursach prawa jazdy.

• do 10 km/h – 50 zł;
• 11-15 km/h – 100 zł;
• 16-20 km/h – 200 zł;
• 21-25 km/h – 300 zł;
• 26-30 km/h – 400 zł;
• 31-40 km/h – 800 zł (1600 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia);
• 41-50 km/h – 1000 zł (2000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia);
• 51-60 km/h – 1500 zł (3000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia);
• 61-70 km/h – 2000 zł; (4000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia);
• ponad 70 km/h – 2500 zł (5000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia).

Źródła:
https://statystyka.policja.pl/st/ruch-drogowy/76562,Wypadki-drogowe-raporty-roczne.html
https://rankomat.pl/samochod/taryfikator-mandatow-ile-zaplaca-kierowcy