Wróć na górę
Badania psychologiczne kierowców
23
06.2016

Badania psychologiczne kierowców

Przepisy jasno precyzują wymagania wobec przyszłych kierowców, określając ich sprawność fizyczną i psychiczną. Sprawność fizyczna sprawdzana jest u wszystkich kierowców już na etapie ubiegania się o prawo jazdy, badania psychologiczne zarezerwowane są dla zawodowych kierowców oraz dla kierowców, którzy łamią przepisy.

Badania psychologiczne kierowców przeprowadzane są w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami. Ustawa o kierujących pojazdami określa, że takiemu badaniu podlegają między innymi osoby, które ubiegają się o uzyskanie uprawnień w zakresie prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E lub uprawnień do kierowania tramwajem, osoby wykonujące pracę na stanowisku kierowcy, a także kierujący motorowerem lub pojazdem silnikowym. Dodatkową grupę stanowią kierowcy, którzy kierowali pojazdem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. Ponadto badaniu zostają poddane osoby, które przekroczyły liczbę 24 punktów karnych oraz tacy, u których w wyniku badania lekarskiego została stwierdzona możliwość istnienia poważnych przeciwwskazań psychologicznych do kierowania.

Oddzielną kategorię stanowią osoby, które prowadzą pojazdy w ramach obowiązków służbowych samochodem prywatnym lub służbowym. Wykonywanie tej pracy nie jest uzależnione od przeprowadzenia badań psychologicznych, chyba że w przepisach wewnętrznych firma uzależniła wykonywanie takich obowiązków od konieczności poddania się temu badaniu przez pracownika.

Istnieje również możliwość, że zakres badań profilaktycznych zostanie rozszerzony o badania psychologiczne przez lekarza medycyny pracy.

Na sprawność psychiczną kierowcy składają się 4 elementy:

1. Wiedza – kierowca powinien znać przepisy ruchu drogowego, zasady prowadzenia pojazdu, orientować się w zasadach funkcjonowania ruchu drogowego, mieć wiedzę na temat wpływu sytuacji drogowych na sposób prowadzenia pojazdu.

2. Umiejętności i wprawa – od kierowcy wymaga się umiejętności właściwej obsługi urządzeń kierujących, odpowiedniej oceny sytuacji, oceny własnych możliwości w sytuacji drogowej typowej, nowej i trudnej, umiejętności wykonywania właściwych manewrów z uwzględnieniem cech sytuacji drogowej.

W sytuacjach drogowych nie tylko wiek kierowcy sprzyja uczestnictwu w wypadku drogowym, duże znaczenie ma doświadczenie. Jego brak powoduje, że młodzi wiekiem i stażem kierowcy mają trudności z właściwą oceną sytuacji na drodze i z podejmowaniem decyzji. Im trudniejsza i bardziej zaskakująca sytuacja, a także im mniejsze doświadczenie kierowcy, tym więcej czasu zajmuje mu trafna ocena sytuacji, podjęcie właściwej decyzji i jej wykonanie – tłumaczy instruktor ŠKODA Auto Szkoły, Radosław Jaskulski.

3. Motywacja i postawy – od kierowcy oczekuje się motywacji do zachowania bezpiecznego, braku zachowań agresywnych i lekceważących w stosunku do innych uczestników ruchu drogowego.

Praca nad tym elementem sprawności psychicznej najczęściej związana jest z reedukacją – dotyczy kierowców, którzy prowadzili pojazd w stanie nietrzeźwości, po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do napoju procentowego. Prowadzone działania mają na celu wywołanie zmiany nieprawidłowej postawy i zachowania w ruchu drogowym.

4. Predyspozycje do prowadzenia pojazdu. Możliwości kierowcy określane są przez badania psychofizyczne. Ich celem jest stwierdzenie braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem i wykonywania zawodu kierowcy. W konsekwencji z drogi mają być wyeliminowani ci, którzy ze względu na poziom sprawności lub cechy osobowości nie będą potrafili zachować bezpieczeństwa.

Źródło: ŠKODA